Plaatsen > Lissabon

Lissabon (Lisboa in het Portugees) is de hoofdstad van Portugal. De agglomeratie telt zo’n 2.500.000 inwoners. De stad ligt op de rechteroever van de Taag, op korte afstand van de Atlantische Oceaan, in de streek Estremadura. Lissabon is het hele jaar een bezoek waard. Rond kerst bijvoorbeeld is het centrum prachtig verlicht en de temperatuur is heel prettig.

Lissabon is een van de oudste (hoofd)steden van Europa. In de 8e eeuw namen de Moren de macht over. Gedurende 300 jaar bouwden ze de stad uit tot een bloeiend handelscentrum. De wijk Alfama, het oudste gedeelte van de stad, heeft nog steeds het Arabische karakter van toen.

De stad kent een rijke geschiedenis die je vooral terug vindt in de vele bezienswaardigheden en trekpleisters in deze grote stad. Denk bijvoorbeeld aan het Hiëronymietenklooster Mosteiro dos Jerónimos en de Torre de Belém, allebei staan ze op de werelderfgoedlijst van UNESCO. De ontdekkingsreiziger Vasco da Gama ligt hier begraven.

Bezoek ook zeker het centrum van Lissabon. Het huidige centrum heeft vele brede boulevards die nog uit de 18e eeuw stammen. Veel huizen hebben prachtige gevels met de blauwwitte tegels waar Portugal beroemd door is, de zogenaamde Azulejos. In het centrum vindt u het Rossio, al eeuwen het belangrijkste plein van de stad. Hou je van een fijne keuken, gevolgd door een avondje stappen? Bezoek dan eens de wijk Bairro Alto. Om de wijk te bereiken kun je een lift nemen die ontworpen is door een leerling van Eiffel, een hele beleving op zich.

Geschiedenis
Volgens de legende is Lissabon gesticht door de Griekse held Odysseus tijdens zijn lange tocht naar huis, de Odyssee. Rond 1200 v.Chr. ontstond er een Fenicische handelspost. Rond 200 v.Chr. werd de stad veroverd door de Romeinen. Toen het Romeinse Rijk uiteenviel, viel de stad in handen van volkeren uit het noorden en raakte ze in verval. Onder de Moren, die rond 711 het Iberische schiereiland binnenvielen, bloeide de stad weer op en werd ze weer een belangrijk handelscentrum.

Afonso Henriques, die zich in 1139 tot eerste koning van het in eerste instantie kleinere Portugal had uitgeroepen, veroverde Lissabon in 1147 met hulp van onder meer de kruisvaarder Gilbert of Hastings. Afonso liet hierna een bestaand fort op een heuvel ombouwen tot koninklijk paleis. Het Castelo de São Jorge vervulde deze rol tot begin 16e eeuw. Tevens verrees de kathedraal Sé, waar Hastings als eerste bisschop van Lissabon zetelde. In de buurt hiervan bevindt zich het kerkje Santo António à Sé, dat gewijd is aan Antonius van Padua, de 13e eeuwse beschermheilige van de stad.

De stad ontwikkelde zich sterk, zowel economisch als cultureel; in 1290 werd bijvoorbeeld de Universiteit van Lissabon gesticht. Met Vasco da Gama’s ontdekking van de zeeweg naar Indië, rond 1500, begon de Portugese Gouden Eeuw. Koning Manuel I liet na Da Gama’s terugkeer het Mosteiro dos Jerónimos bouwen, het klooster waar de ontdekkingsreiziger begraven ligt.

Op 1 november 1755 werd de stad getroffen door een zware aardbeving. De vele doden vielen niet alleen door instortingen, maar ook door branden en hoge golven uit de rivier. Zestigduizend van de toen 275.000 inwoners kwamen om het leven. Ook in andere delen van Portugal, Zuid-Spanje en Nood-Afrika werden duizenden mensen gedood. De kracht van de aardbeving werd geschat op 8,6 tot 9,0 op de schaal van Richter. Onder de pragmatische premier, de latere markies van Pombal, werd aan de wederopbouw begonnen. Zijn invloed is terug te zien in het strakke stratenplan van het zuiden van de wijk Baixa. Ook de 20e eeuwse dictator António de Oliveira Salazar moderniseerde de stad.

In 1998 huisvestte Lissabon de Expo.

Bezienswaardigheden

Het is in Lissabon vrij makkelijk om de weg te vinden, alleen het beklimmen van de zeven heuvels vereist enige conditie. Er zijn vele stadswandelingen, een andere  manier om de heuvels op te komen is met de ouderwetse trammetjes waar Lissabon bekend om staat. Iets anders wat bezoekers beslist moeten hebben meegemaakt, zijn de elevadores. Drie ervan zijn kabelbanen, de 4e is de Elevador de Santa Justa, een stalen lift. Vanuit de lift kom je gelijk in een drukke straat, Rua de Santa Justa, waar tal van cafés met terrasjes en winkels zijn gevestigd. 
Een van de topattracties van Lissabon zijn deze zogenaamde openbare liften die voor een luttel bedrag toeristen en bewoners vervoeren van de lager gelegen naar de hoger gelegen wijken van de stad. Eentje is nog door Eiffel zelf ontworpen. Ook 3 korte tramlijntjes die steil van laag naar hoog en v.v. rijden behoren hiertoe. De ritten zijn spectaculair en doen denken aan de cablecars van San Francisco maar dan dwars door echte woonwijken en nauwe steegjes waar mensen nog hun vuile was op de balkons buiten hangen.

Baixa, de “benedenstad”, is het centrum van Lissabon. Hier bevindt zich het Rossio, al eeuwen het belangrijkste plein van de stad. Rossio is de populaire benaming voor het grote, centrale plein dat officieel Praça de Dom Pedro IV heet, naar de gelijknamige Portugese koning. Al in de middeleeuwen was het Rossio het centrale toneel voor het stadsleven van Lissabon. Het plein was het schouwspel voor van alles en nog wat, van demonstraties tot stierengevechten. Rondom het plein vind je vele bars, cafés en winkeltjes (Pas op: De prijzen zijn hier veel hoger dan in één van de vele zijstraten). Tevens kan je er bij veel schoenenpoetsers je schoenen weer laten glimmen. Op zomeravonden en op zondagen komen aan de noordoostelijke rand van het plein veel Afrikanen samen. Ze maken dan muziek en doen aan dans. De noordkant van het plein wordt gevormd door het classistische Teatro Nacional Dona Maria II. Aan de zuidkant komen drie lijnrechte wandelstraatjes uit op het plein. Midden op het Rossio staat  sinds 1870 een marmeren zuil die de bronzen sculptuur van Pedros IV draagt. De sokkel is getooid met vier allegorische figuren die de Gerechtigheid, de Wijsheid, de Moed en de Soberheid symboliseren, eigenschappen die toegeschreven werden aan de vorst naar wie het plein genoemd is. Tevens vindt men er fonteinen op het plein.

Baixa is de lokale naam voor het ‘nieuwe’ centrum van Lissabon. De volledige naam is Baixa Pombalina. Een tocht door dit deel van de stad zou kunnen beginnen bij het Praça do Comércio, waarvan de zuidzijde grenst aan de Taag. Aan de noordzijde is een triomfboog, die toegang biedt tot de Rua Augusta.

Deze brede, autovrije winkelstraat brengt je dwars door het hart van Baixa. In de tientallen haaks op de Rua Augusta lopende straten vind je een grote verscheidenheid aan winkels en horeca. Als je doorloopt naar het noorden richting het Praça da Eiguaira kun je linksaf de Rua de Santa Justaingaan. Meteen valt een soort mini-Eiffeltoren op, de Elevador Santa Justa. Deze is in het begin van de 20e eeuw (1902) gebouwd door Gustave Eiffel, die ook in Parijs zo’n bekend bouwsel heeft achtergelaten.

Deze lift kan je in een mum van tijd op het niveau van de andere wijk van het centrum, de Bairro Altobrengen. Vanaf het platform bovenop de constructie (waar ook een café is gevestigd) zie je onder andere ruïnes van de Igreja do Carmo (Carno-kerk). Deze kerk stamt uit de 14e eeuw en was heel bepalend voor de aanblik van de stad. In 1755 is er in de stad een grote aardbeving geweest waaraan ook deze kerk ten prooi is gevallen.

Aan het aan de Taag gelegen zeer grote plein Praça do Comércio bevond zich, totdat Portugal in 1910 een republiek werd, de koninklijke residentie. De van rond 1900 daterende Elevador de Santa Justa is een door Gustave Eiffel ontworpen lift in neogotische stijl, die gebruikt wordt om naar de dertig meter hoger gelegen wijk Bairro Alto te komen.

In het Museu Nacional de Arte Antiga, het belangrijkste kunstmuseum van Portugal, bevindt zich onder meer veel werk van Noord-Europese schilders zoals Jeroen Bosch en Albrecht Dürer.

De uit 1966 daterende brug die Lissabon verbindt met de Outra Banda, de zuidoever van de Taag, is later Ponte 25 de Abril genoemd ter ere van de Anjerrevolutie. Het ontwerp is geënt op dat van de Golden Gate Bridge in San Francisco.

Lissabon is ook bekend vanwege de fadomuziek. De beroemde schrijver Fernando Pessoa werd er in 1888 geboren.

Het allermooiste van de vele pleinen van Lissabon is het Terreiro do paço (Praça do Comércio). Het ligt in het centrum van de stad en komt uit op de Taag. Aan drie kanten wordt het omgeven door indrukwekkende (regerings)gebouwen. Het bronzen ruiterstandbeeld is van Don José.

Lissabon heeft meerdere groene stadsparken die te voet of per fiets te verkennen zijn. Jardim da Estrela is een van de oudste parken met exotische vegetatie en een grote speeltuin. Midden in de stad ligt het Monsanto Park waar bezoekers in een echte blokhut kunnen overnachten. Kinderen kunnen er in een skelter kennismaken met de Portugese verkeersregels. Aan de ouders is ook gedacht: bij iedere kinderspeelplaats is een cafeetje te vinden.

Sintra en haar mooie paleizen
Sintra heeft veel te bieden. Mooie paleizen, mooie natuur, souvenir, steile steegjes, terrasjes. Wat men ook niet mag missen is een wandeling in een van de eeuwenoude, steile en mooie aangelegde parken zoals Parque da Liberdade, of het vele grotere Pena de Mata das Merendas. Een sprookjesachtig paleis is Palácio da Pena is gelegen op 4 kilometer van het historisch centrum, boven op een berg met prachtig uitzicht waar men op een onbewolkte dag kan men van Lissabon tot aan Cascais zien. Het is een een sprookjesachtig paleis. Onderweg naar het paleis is een wandeling in het gelijkgenaamde park een verfrissende ervaring.
Palácio da Vila gelegen in de stad, is het eigenlijke zomerverblijf van het hof tot de 19e eeuw en herkenbaar aan twee grote ronde schoorstenen.

Bairro Alto
De wijk Bairro Alto is vooral in trek bij jonge Portugezen vanwege het grote aantal kroegen en het bruisende nachtleven. In een aantal straten in deze wijk liggen de cafés pal naast elkaar en speelt de gezelligheid zich vooral op straat af. Bairro Alto wordt met zijn mooie, intieme pleintjes, talloze boekwinkels, antiquariaten, galeries, literaire cafés en een heuse Eiffeltoren wel het ‘Parijs van Lissabon’ genoemd. Eiffeltoren slaat dan op een toren gebouwd door de Franse ingenieur Gustave Eiffel. De Elevador Santa Justa is een stadslift die de Rua do Ouro verbindt met het Largo do Carmo. Het bovenste plateau van de lift biedt een schitterend uitzicht over de oude stad. ’s Avonds komt het nachtleven van de Lissabonners goed tot uiting in deze wijk. Nachtclubs en cafés stromen vol tot in de vroege ochtenduren.

Alfama
Alfama is het oudste gedeelte van Lissabon en is gebouwd op de hoogste van de zeven heuvels. De onvervalste volkswijk Alfama (dichtbij het centrum van Lissabon) met een doolhof van trapstraatjes en smalle, kronkelige, steile steegjes, dat schaduwrijke pleintjes omsluit, is een must als u in Lissabon bent. Dit gedeelte heeft de aardbeving van 1755 overleefd. De huizen stammen uit de 17e en 18e eeuw, de geveltjes uit de 16e eeuw. Alfama’s doolhof van kleine straatjes is eigenlijk weinig veranderd sinds de 12e eeuw.

De volkswijk Alfama ligt aan de oostelijke kant van het centrum van Lissabon, schuin omhoog tegen de São Jorge heuvel. Aan de zuidelijke voet van de São Jorge heuvel bevonden zich vroeger warme bronnen. Het Arabische woordalhama (dat ‘bad’ betekent) is uiteindelijk verbasterd tot Alfama.

Alfama is een uitgesproken volkswijk. Hier geen chique winkels of coffeeshops, maar op straat vis verkopende vrouwen en in donkere steegjes weggestopte winkeltjes.

De wijk is het beste wandelend te ontdekken. De vele smalle steegjes zijn zo goed als onbereikbaar met auto’s, alhoewel de bewoners toch verwoedde pogingen doen.

Maar lopend heb je toch de meeste kans om op het juiste moment even naar links of naar rechts te kijken, waardoor je een blik wordt gegund op een verstild binnenplaatsje, dat waarschijnlijk altijd wel zo vrolijk gedecoreerd is.

De kroon van Alfama is het kasteel van St George (Castelo de São Jorge), het monument in de stad. Dit is een kasteel op een van Lissabons hoogste heuvels in de wijk Alfama. Cliché, maar de oude Moorse wijk is erg schilderachtig. Alfama telt talloze restaurantjes en fadohuizen, cafés waarin het traditionele Portugese volksgevoel betrekkelijk authentiek in eten en muziek wordt omgezet. Vroeger was dit ook het Arabische hart van de stad. Sinds vroeger is het een wijk van vissers en handelslieden. Bezoekers die Alfalma verkennen begeven zich meteen tussen de bewoners van de wijk. Aan de rand van Alfama, net iets buiten de kleine straatjes, vind wekelijks een vlooienmarkt plaats. Portugal’s bekendste souvenirs zijn de gekleurde wandtegeltjes, de zogenoemde Azulejos.

Vanaf het kasteel volg je de tramlijn naar beneden over het Largo de São Martinho en de Rua Augusto Rosa en dan kom je vanzelf bij de kathedraal, (Largo da Sé). Dit is een kathedraal die van oorsprong als een vestingkerk werd beschouwd, dit is de oudste kerk van Lissabon. De kathedraal van Lissabon, de Sé Catedral de Lisboa, is gebouwd door de eerste koning van Portugal, Dom Afonso Henriques. Zoals vele kathedralen is ook deze gebouwd in de vorm van een Latijns kruis. Het 12de eeuwse interieur is schitterend en verkeerd nog in een goede staat. Vooral de gotische kapel, welke is gemaakt door de beeldhouwer Machado de Castro, is het bewonderen meer dan waard.

Een andere bezienswaardigheden in deze omgeving is de Igreja São Estevão, een 13e eeuws kerkje.

Vanaf de lift is het uitzicht geweldig. Je kunt de hele stad overzien, omdat de lift boven de hoogste gebouwen van het centrum uit komt. Hier links zie je bijvoorbeeld weer de Rua de Santa Justa, maar nu van boven af. Ook kun je over het plein Rossio, alhoewel dit officieel Praça de Dom Pedro IV heet. Je ziet onder andere het ruiterstandbeeld van Koning Pedro IV, en het belangrijkste theater van Lissabon, het Teatro Nacional. In 1964 woedde er een hevige brand in deze schouwburg, maar daarna is het volledig gerestaureerd.

Weer terug op de ‘begane grond’ gaan we te voet verder. De foto links toont de aanblik wanneer je vanaf Largo da Madalena de Rua da Conceição inkijkt. Draai je vervolgens om en loop omhoog.

Het is nu niet ver lopen naar het vlakbij gelegen Castello de São Jorge. Intussen passeer je enkele plekjes waar het prettig vertoeven is op een warme zomerdag.

Ook Garça (dichtbij het centrum van Lissabon) is een volkswijk, maar minder bekend en iets minder pittoresk, maar met verborgen schoonheden.

Belém is een voorstad van Lissabon. Hier ligt de Torre de Belém (Toren van Belém, Avenida da India). Dit is een fraaie toren direct aan de rivier. Onder de waterspiegel liggen bunkers met 3,5 m dikke muren. Vroeger dienden ze ook wel als gevangenis, waarin het water bij vloed de gevangenen tot de nek steeg. Vlak ernaast staat een goed voorbeeld van moderne beeldhouwkunst, het Padrao dos Descrobimentos (monument voor de ontdekkingen). Recht omhoog loopt de Avenida da Torre de Belém. Aan het einde ervan bevindt zich de Jerónimos-kapel in manuelstijl. Hierna steek je de spoorlijn over en ga je een klein eindje terug richting centrum naar het Praça don Império, duidelijk herkenbaar aan het eraan gelegen Jerónimos-klooster (Mosteiro dos Jeronimòs). Dit is het zonder enige twijfel belangrijkste cultuur-historische bouwwerk van Lissabon. (station Belém op de lijn Lissabon – Cascais tram 15, 16, 17 of bus 14, 29, 43). Trams rijden in heel Lissabon.

Achter de weelderige façade van het Mosteiro dos Jerónimos ligt (hier links gezien vanaf het Monument to the Discoveries, rechts door een raam uit de Torre de Belém) het andere Belém.

Het is de volkswijk met zijn smalle straatjes, verveloze pastelkleurige woonblokken en tegen de avond het straatleven dat ook deze wijk tot een dorp in de stad maakt.

Schuin tegenover het kloostercomplex staat, aan de oever van de Taag, de Belém toren (Torre de Belém).

Het is een fraai voorbeeld van militaire architectuur uit de 16e eeuw.

Het machtige Portugal voelde zich veilig en voorzag de wachttoren uitdagend van overvloedige decoraties en motieven.

Oorspronkelijk stond de toren op een zandbank ver in de rivier, maar door het aanslibben van zand en klei is de toren nu aan drie kanten door land begrensd.

Aan het Hiëronymus klooster (Mosteiro dos Jerónimos) is vanaf 1502 tot ver in de 17de eeuw gebouwd.

Afgezien van de delen die er in de 19e eeuw tijdens de restauratie nog aan toegevoegd zijn, vertoont het hele complex een verrassende harmonie.

De eerste en tevens belangrijkste bouwmeester van het Mosteiro dos Jerónimos (Hiëronymus klooster) was Diogo Boytac die het gebouw in gotische stijl ontwierp. In 1517 werd de bouw overgenomen door de Spaanse architect Joăo de Castilho die het klooster heeft gemaakt tot wat het nu is: een schoolvoorbeeld van manuelstijl. De door hem ontworpen decoraties zijn allemaal geënt op de scheepvaart, op geraffineerde wijze gecombineerd met oosterse motieven. Later architecten voegden aan dit immense bouwwerk dat een oppervlakte beslaat van ruim 3.000 m², renaissance en classicistische elementen toe.

In de verte ligt het enorm grote klooster Igreja-Mosteiro S. Vicente de Fora in de zon te schitteren.

Maar dan loop je uiteindelijk langs de muren van het kasteel. Het ligt op de top van de heuvel die het midden vormt van de wijk Alfamaen is daar gebouwd in de 5e eeuw. Maar daarvoor was er al bewoning, getuige de restanten van een Romeinse tempel die er zijn gevonden. Lissabon kreeg al in het jaar 48 voor Christus stadsrechten van het Romeinse Rijk.

Een van de bouwwerken die je kunt zien is de kerk Santa Engrácia, die in het Guinness Book of Records staat omdat aan geen enkele kerk ter wereld langer gebouwd is. Men begon er aan in de 17e eeuw, en pas in 1966 werd de koepel voltooid.

Het Castello de São Jorge is volledig gerestaureerd, een project dat in 1939 werd afgerond. Deze restauratie die 1 jaar duurde is overigens zo grondig aangepakt dat het net lijkt of het bouwwerk net vorige week voor het eerst nieuw is opgeleverd. De naam komt echter al uit de tijd van Koning João, uit de 14e eeuw. Voor die tijd heette het kasteel simpelweg Kasteel Lisboa.

Het kasteel bestaat uit de citadel Alcazar, met daarin twaalf poorten. Er zijn voorts 18 torens. Je kunt over de ommuring van het kasteel lopen (niet zo geschikt voor mensen met hoogtevrees), wat een prima uitzicht over de stad oplevert, in alle richtingen. Het binnenplein van het kasteel is een oase van rust in de wereldstad Lissabon. Je kunt er even zitten, slapen zelfs. Alles bloeit volop.

Markten
Bezoekers die zich in Mediterrane sferen willen wanen, compleet met de geuren van lokale delicatessen en gezellige Portugese marktkooplieden, gaan naar een van de populaire markten in Lissabon, zoals “Mercado do Campo de Ourique”. Er wordt een grote verscheidenheid aan hoge kwaliteitsproducten aangeboden. Men vindt hier van alles, onder andere de heerlijke specialiteit van Lissabon: olijven. Daarnaast verkopen ze hier groenten, bloemen, verse vis en vlees. Voor de liefhebber verkopen ze hier ook slakken. De markt Mercado do Campo de Ourique is gevestigd in één van de welvarendste districten van Lissabon.
Rua Francisco Metrass/Rua Coelho da Rocha, Campo de Ourique, Lissabon, tel: +351-21 396 2272

‘Estufa Fria’ en  ‘Estufa Quente’
Natuurliefhebbers kunnen terecht bij de broeikas ‘Estufa Fria’ gelegen bij het Park Eduardo VII. Met haar indrukwekkende collectie planten afkomstig vanuit de hele wereld weet de broeikas haar bezoekers te boeien. Door haar centrale ligging kunnen vakantiegangers de broeikas niet links laten liggen. De ‘Estufa Fria’ bevindt zich in het grootste hoteldistrict in Lissabon, ten noorden van de avenue Avenida da Liberdade. Wie de ‘Estufa Fria’ bezoekt, wordt meegenomen naar een magische plek die in 1933 werd opgericht met planten uit de Portugese kolonies in Azië, Afrika, Brazilië en andere landen zoals Australië, Mexico en Peru. Ook al staat de broeikas bekend als ‘Estufa Fria’ (koude broeikas), kent de locatie ook een ‘Estufa Quente’ (warme broeikas) dat net een sauna lijkt wanneer bezoekers het betreden. Deze broeikas bevat het meest fascinerende gedeelte van het park met haar tropische planten en verschillende cactussen.

Oceanarium in Parque das Nações
Eén van de best bezochte toeristische attracties van Lissabon is het Oceanarium in Parque das Nações in het noordoosten van de stad. Parque das Nações is gevestigd op het enorme terrein waar de Expo’98 gehouden werd. Met meer dan 8.000 planten, 500 verschillende soorten dieren en een gerenommeerd educatie programma voor zowel volwassenen als kinderen probeert het Oceanarium de kennis van het leven in de oceaan te vergroten. Het gebouw, ontworpen door de Amerikaanse architect Peter Chermayeff, heeft de vier leefomgevingen nagebootst; de wateren van de Atlantische oceaan, de Grote oceaan, de Indische oceaan en Antarctica. Verder is er een gigantisch aquarium in het midden van het gebouw waar de bezoeker omheen loopt tijdens de tour. Dit aquarium, waar alle oceanen worden nagebootst, bevat meer dan 5 miljoen liter water.

Avenue Avenida da Liberdade
Fashionista’s kunnen hun hart ophalen bij de avenue Avenida da Liberdade waar op initiatief van de lokale ondernemers verschillende modeshows en antiek markten worden georganiseerd. Wie de Avenida bezoekt, kan zomaar verrast worden door klassieke muziek concerten, dans optredens en foto-exposities in verschillende winkels. Ook tijdens de winter staan er verschillende activiteiten op de planning. Naast verschillende kiosk-cafés en winkels op het Avenida da Liberdade is de avenue een ware hotspot voor locals en vakantiegangers. Shopping liefhebbers kunnen naar hartenlust shoppen bij de verschillende designerwinkels van Escada, Louis Vuitton, Emporio Armani, Trussardi en Burberry.

Rondleiding Lissabon
Sinds 2010 kunt u de stad Lissabon zien door de ogen van de plaatselijke bevolking. Locals vervangen er de reisgidsen en leiden de toeristen rond. Tenslotte kennen zij als geen ander de do’s en don’ts van de stad aan de Taag.
Het bedrijf Lisbonwalker organiseert wandelingen met verschillende thema’s. Zo kunt u bijvoorbeeld de legendes van de stad herbeleven met de Legends&Mysteries-Tour. Enig inlevingsvermogen is vereist voor de City of Spies-Tour, waarbij u in de rol kruipt van spionnen uit de Tweede Wereldoorlog. Verder zijn er rondleidingen rond de aardbeving van 1755, de traditionele arbeiderswijken of het Boheemse leven in de Bairro Alto-wijk.
Reserveren voor deze wandelingen hoeft niet. Toeristen moeten zich gewoon tien minuten voor de start van de wandeling aanmelden bij het ontmoetingspunt op Praça do Comércio. Ter plaatse kunt u tickets kopen. De gids herkent u door zijn oranje rugzak.